Türkçü Turancı Otağ
GENEL KONULAR OTAĞI => SOYDAŞLARIMIZIN UĞRAŞLARI => Dosya Paylaşımı => Konuyu başlatan: Aze Bozkır Savaşçısı - 09 Aralık 2011
-
Türk dilləri - dünyada böyük sayda
əhalinin danışdığı dil qrupu.
Türk dilləri ailəsi 41 ləhcə və ya şivədən ibarətdir. Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Özbəkistan, Başqırdıstan, Tatarıstan, Tuva, Çuvaş, Yakutiya, Dağlıq Altay və Xakas yerli əhalisinin, eləcə də İran, İraq, Əfqanıstan, Çin, Bolqarıstan, Rumıniya, keçmiş Yuqoslaviya və Albaniyanın bir sıra xalqlarının genoloji (mənşəcə) və tipolji cəhətdən qohum dilləri. Türk dili ailəsinə mənsub 23 dil olmuşdur. Türk dilləri qismən Dağıstanda (Qumuqlar, Noqaylar), Kabarda-Balkar, Qaraçay-Çərkəz (Balkarlar, Qaraçaylılar, Noqaylar), Stavropolda (Noqaylar, Truxmenlər), Moldoviyada (Qaqauzlar), Litvada (Karaimlər, Tatarlar), Krım (Krım tatarları) və s. yerlərdə də yayılmışdır. İnsanların bəziləri türkləri Ural-Altay, digər qismi isə Altay dillərinə daxil edirlər. Əslində Türk Dilləri qrupu müstəqil dil ailəsidir. :wink:
Türk dillərinin tarixi inkişafı aşağıdakı mərhələlərə bölünür:
Altay və Hun dövrləri (eramızın V əsrinədək)
Qədim Türk dövrü (V-X əsrin əvvəli)
Orta Türk dövrü (X-XV əsrlər)
Yeni və ən yeni Türk dövrləri (XVI-XX əsrdə).
-
TÜRK DİLLƏRİNİN TƏSNİFATI
Qəbul olunmuş təsnifata görə Türk dilləri Qərbi (Qərbi hun) və Şərq (Şərqi hun) qollarına ayrılır:
QƏRB QOLU:
"Bulqar": :turan:
Bulqar dili
Xəzər dili
Çuvaş dili
"Oğuz:" :turan:
Oğuzlar(X-XI əsrlər)
Azərbaycan dili
Türk dili (yəni Osmanlı türkcəsi)
Türkmən dili
Qaqauz dili
"Qıpçaq:" :turan:
Başqırd dili
Qazax dili
Qaraçay dili
Balkar dili
Qaraqalpaq dili
Qumuq dili
Karai dili
Noqay dili
Tatar dili
və s.
"Karluq:" :turan:
Özbək dili
Uyğur (yeni uyğur) dili
və s. qruplara
-
ŞƏRQ QOLU:
"Uyğur:"
:turan:
Qədim Uyğur dili
Tuva dili
Yakut dili
Xakas dili
Şor dilləri
və s.
"Qırğızqıpçaq:"
:turan:
Qırğız dili
Altay dili
-
TÜRK DİLLƏRİ AİLƏSİ-------CƏDVƏL:
.(1).RƏNG---.(2).Ləhcə---.(3).Dünyaca ən çox danışıldığından asılı olaraq
həmin ləhcənin yeri
(1) Qırmızı: (2) Osmanlı ləhcəsi. (3) 1-ci yer
(1) Tünd Göy: (2) Azəri ləhcəsi. (3) 2-ci yer
(1) Açıq yaşıl: (2) Özbək ləhcəsi. (3) 3-cü yer
(1) Mavi: (2) Kazax ləhcəsi. (3) 4-cü yer
(1) Açıq göy: (2) Uyğur ləhcəsi. (3) 5-ci yer
(1) Tünd yaşıl: (2) Türkmən ləhcəsi. (3) 6-cı yer.
(1) Yaşıl: (2) Tatar ləhcəsi. (3) 7-ci yer.
(1) Açıq qırmızı: (2) Qırğız ləhcəsi. (3) 8-ci yer.
(1) Tünd sarı: (2) Qaşqay ləhcəsi. (3) 9-cu yer.
(1) Göy: (2) Başqırt ləhcəsi. (3) 10-cu yer.
(1) Sarı: (2) Çuvaş ləhcəsi. (3) 11-ci yer.
(1) Tünd qırmızı: (2) Əfşar ləhcəsi. (3) 12-ci yer.
(1) Narıncı: (2) Qaraqalpaq ləhcəsi. (3) 13-cü yer.
(1) Tünd mavi: (2) Qaraçay-Balkar ləhcələri. (3) 14-cü yer.
(1) Açıq mavi: (2) Sakha (Yakut) ləhcəsi. (3) 15-ci yer
(1) Ağ: (2) Kırım tatarları ləhcəsi. (3) 16-cı yer.
(1)Qara: (2)Digər ləhcələr.
-
"TÜRK MƏDƏNİYYƏTLƏRİ"
-
.
-
.
-
"ŞANLI TÜRK İRQİ"
-
.
-
.