TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şartname Arapça+Farsça isim ticaret Satın alma, satma, yaptırma, kiralama vb. işleri gerçekleştirmek isteyen tarafın düzenlediği, her iki tarafın da uymayı üstlendikleri şartların tespit edildiği resmî belge.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
redüksiyon Fransızca reduction "kimya İndirgemek işi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca indirgeme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, redüksiyon yerine, indirgeme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
tezkeresini eline vermek
İşine son vermek, kovmak.
Deyim
 

[YALNIZKURTKARAGÜLLE]

Sayın Çağrıbey;

araya girdim özürlerimle,

emeğinize ve hizmetinize teşekkürlerimle...



TTK.

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tahrirat Arapça isim Resmî bir dairece yazılan yazılar ve mektuplar.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
semptom Fransızca symptôme "tıp Vücuttaki işlevsel bir bozukluğun veya hastalığın belirlenmesine yarayan işaret." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca belirti karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, semptom yerine, belirti sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
zıp zıp zıplamak
Çok sevinmek.
Deyim
 

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zoka Rumca isim Büyük balıkları tutmakta kullanılan, küçük balık biçiminde, ucu iğneli kurşun parçası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
septisizm Fransızca scepticisme "felsefe Özellikle doğa ötesi konularda olumlu veya olumsuz yargıda bulunmaktan çekinme temeline dayanan öğreti." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kuşkuculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, septisizm yerine, kuşkuculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, yarı küre.

Günün atasözü/deyimi :
hesap görmek
Alacakla vereceği karşılaştırıp ödeşmek.
Deyim
 

[Çağrıbey]

Sayın Çağrıbey;

araya girdim özürlerimle,

emeğinize ve hizmetinize teşekkürlerimle...

TTK.

Ben teşekkür ederim Sayın Başkan.

Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla.
Çağrıbey

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tedavül Arapça isim ekonomi Alışveriş ve hizmet karşılığının ödenmesini sağlamak üzere paranın el değiştirmesi, dolaşım, dolanım, sirkülasyon.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sitoloji Fransızca cytologie "Biyolojinin, hücrenin yapısı, görevi, çoğalması ve hayatıyla ilgili dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hücre bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sitoloji yerine, hücre bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
zam görmek
1. Fiyatı artmak. 2. Ücreti artmak.
Deyim
 

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/01/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
dedantör Fransızca isim Ocak, fırın, soba vb. araçlarda kullanılan likit gazın akışını düzenleyen aygıt.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sirrus Latince "meteoroloji İnce, tüy gibi saçaklı görünüşü olan buz parçalarından oluşmuş beyaz bulut." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca saçak bulut karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sirrus yerine, saçak bulut sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
galeyana getirmek
Coşturmak.
Deyim
 

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tadat, -dı Arapça isim 1. Sayma. 2. Sayım. 3. askerlik Sayarak yoklama yapma.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
stoper İngilizce stopper "spor Futbolda savunmanın önünde görev yapan ve topu kesip dağıtan oyuncu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kesici karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, stoper yerine, kesici sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Türkçe kökenli kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü, Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür: adalet (ada:let), beraber (bera:ber), ifade (ifa:de), kaide (ka:ide), numune (numu:ne), sade (sa:de), şair (şa:ir). Bu uzun ünlüler yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez.

Günün atasözü/deyimi :
tan tuna gitmek
Öldürülmek veya başı belaya uğramak.
Deyim
 

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
cicoz isim 1. Cam veya toprak bilyelerle oynanan bir çocuk oyunu. 2. Bu oyundaki bilyelerin her biri. 3. ünlem argo "Yok" anlamında kullanılan bir söz: Bende para cicoz! 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
histolog Fransızca histologue "Doku bilimiyle uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca doku bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, histolog yerine, doku bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bağlaç olan da, de ayrı yazılır: Kızı da geldi gelini de.

Günün atasözü/deyimi :
alaca düşmek
Meyve olgunlaşmaya başlamak.
Deyim
 

[Çağrıbey]

Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/02/2013
Sayın Çağrıbey

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yemeni Arapça isim 1. Kalıpla basılıp elle boyanan, kadınların başlarına bağladıkları tülbent: "Genç güzel aşçı kadının dört örgülü uzun saçları siyah bir yemeni ile örtülüydü." -Aka Gündüz. 2. Bir tür hafif ve kaba ayakkabı: "Hacı, ayağından yemenisini çıkardı, arabadan uzattı." -Mahmut Şevket Esendal. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kümülasyon Fransızca cumulation "Yığılma, biriktirme, toplanma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kümelenme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kümülasyon yerine, kümelenme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Heceleri göstermek için kısa çizgi kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık.

Günün atasözü/deyimi :
yer öpmek
Bir büyüğün önüne eğilmek.
Deyim