boşnaklar peçenek Türkümü?(yoksa slav olabilirler mi?)

[Üçoklu Börü Kam]

Günümüz Hırvat, Sırp ve Boşnak milliyetçilerinin Bogomiller ve Boşnaklar hakkında farklı iddiaları bulunmaktadır.
Hırvatlar Bogomiller’in Roma Katoliklerinden bir grup iken daha sonra Maniheizm’e geçtiklerini, bunun üzerine hem Katolik hem de Ortodokslar’dan baskılar ve zulümler gördüklerini ve bunu sonucunda da İslâm dinini benimsediklerini ileri sürmektedirler. Buna göre Boşnak Müslümanların etnik kökeni Hırvatlara dayandırılmaktadır.
Bu görüşü ilk ileri sürenlerden birisi Ivo Pilar idi. Pilar da diğer Hırvat nasyonalistleri gibi Boşnakları “ihtida yoluyla Müslümanlaşmış, yeni bir kültürel kimlik kazanmış ve Hırvat kimliklerini unutmuş insanlar” olarak görmektedir

Sırp milletçileri ise bu görüşe şiddetle karşı çıkarak Müslümanların aslında Bosna’da oturan Ortodokslar iken Türklerin Bosna’yı ele geçirmeleriyle birlikte Müslümanlaştıklarını iddia etmektedirler. Ayrıca günümüzde Bosna’da bulunan Ortodokslar, Osmanlı Devleti zamanında buraya göç edenlerin torunları veya o dönemde çok iyi teşkilatlanmış olan Ortodoks Kilisesi’nin kendisine çektiği Katolikler olarak düşünülmektedir. Diğer taraftan Sırplar Bosnalı Katoliklerin 16. ve 17. yüzyıllarda Katolikliği kabul eden Ortodoks göçmenler olduğunu, bir zamanlar Bosna krallarının Sırp krallarının vassalları olduğunu iddia etmeyi sürdürmektedirler.
Bu iki varsayımın karşısında Müslüman milliyetçiler ise üçüncü bir görüş geliştirerek bugünkü Bosna Müslümanlarının Bogomiller’in torunu olduğunu söylemektedirler.
Bu köken doğal olarak Bosnalı Müslümanları Bosnalı Slavlardan ayrı bir kültüre sahip kılmıştır. Diğer taraftan 20. yüzyılın başlarında bazı Bosnalı Müslümanlar Sırplardan ve Hırvatlardan farklı olarak kendi kökenlerinin Gotlara bağlı olduğunu da ileri sürmüşlerdir

Balkanlar’ın Müslümanlaşması (dünyanın diğer yerlerindekinin aksine) Türk kültürü aracılığıyla olduğundan buna İslâmlaşma değil Türkleşme (Turcenje) adı da verilmiştir.
Nitekim Türk tarikatlarının bölgede ne kadar etkili oldukları bilinmektedir. Bu yüzdendir ki Boşnaklar günümüze kadar, eski din ve kan kardeşlerinden çok Türklere yakın olmuşlardır.
1920 Ocak’ında Osmanlı Devleti’nin en buhranlı döneminde İstanbul’u ziyarete gelen ve Şeyhülislam’la görüşen bir Bosnalı İslâm Heyetinin yönelttiği sorulardan birinde şu şekilde denilmektedir:
“Yugo-Slav ırkına mensup bulunduğumuz cihetle milliyet icabı olarak bazı Hıristiyan hükümetlerle birleşmemize dinen mâni var mıdır?”.
Şeyhülislam İbrahim el Haydarî Efendi’nin cevabı ise şu şekildeydi:
“Ahkâm-ı İslâmiyede millet ve anasır meselesi mevzuu bahis olamaz. (İ)slav olmaktan evvel İslâm olduğunuzu bilmeniz lazımdır”
Görüldüğü gibi Boşnaklar Slav kökenlerini ret etmemekte, İslâmiyet’ten de vazgeçmemektedirler. Ayrıca Şeyhülislam onların Slav kökenli olduklarına herhangi bir itirazda bulunmamakta ve Müslümanlığın, İslâm olmanın her şeyin üstünde olduğunu beyan etmektedir.
Anlaşılacağı üzere Boşnakların dini kimlikleri milli kimliklerinden daha çok öne çıkmış olması nedeniyle kendilerini Osmanlı'ya (Türklere) yakın hissetmekte ancak bu yakın hissediş onların salv kökenli olduğunu ortadan kaldırıp Türk olduklarını kabul etmemezi gerketirmemektedir.
Sonuç itibariyle Boşnaklar, Slav kökenli Müslüman bir topluluk olup, kesinlikle Türk değillerdir.

TTK.

Kaynak Doç. Dr. Kadir Albayrak

[TiginNoyan]

Boşnakların ne ırken ne de kültüren Türklerle bir yakınlığı, alâkası yoktur. Bosna'nın Müslüman Slavları'na Boşnak, Makedonya'nın Müslüman Slavları'na Torbeş, Bulgaristan'ın Müslüman Slavları'na da Pomak denilmektedir (ki Kosova'da ve Sırbistan'da başka adlarla böyle çok küçük başka topluluklar da bulunmaktadır).