Kurultayda alınan kararların tam metnidir:
TÜRK KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ (TAM METİN)
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleştirilen 11. Türk Kurultayı’nın sonunda aşağıdaki tavsiye kararları alınmıştır: 1. Türk Dili Konuşan Devletler Birliği’nin yaratılması için zaruri, ilmi, ideoloji, kurumsal ve hukuki zeminin...
şekillendirilmesine başlamak amacı ile ilgili konseptin hazırlanması gerekli görülür.
2. Kurultay Türk Dili konuşan ülkelerin devlet başkanlarının “daimi sekreterlik” oluşturulması fikrini alkışlıyor ve bu teklifin Türk Dünyası arasındaki dostluk, işbirliği, ilişkilerinin daha da dinçleştirilmesine, halklarımızın kadim tarihe sahip çok asırlık kardeşlik münasebetlerinin inkişafına destek olacağını bildirir ve Türk Dili konuşan ülkelerin muvafık devlet ve hükümet yapılarını bu istikamette tedbirler almaya çağırır.
3. Ermenistan-Azerbaycan, Dağlık Karabağ münakaşası ile ilgili hakikatlerin dünyaya iletilmesi, Azerbaycanlılara karşı Ermeni işgalcileri tarafından yapılmış, soykırım ve terör belgelerinin ve diğer cinayetlerin uluslar arası kıyasda ifşası istikametinde Türk Dili konuşan ülkeler tarafından birlikte iş görülmesi temin edilmeli, Azerbaycan’a manevi-psikolojik ve siyasi destek güçlendirilmelidir.
4. Kurultay Kuzey Kıbrıs’ın tecritten çıkarılması istikametinde bütün Türk dili konuşan devletlerin desteklerinin birleştirilmesi, Kuzey Kıbrıs’la iktisadi, medeni, siyasi ilişkilerin kurulması ve inkişafı, uluslar arası teşkilatlar çerçevesinde Kıbrıs Türklerinin hukuklarının müdafaası istikametinde Türkiye Cumhuriyeti’ne desteğin arttırılmasını tavsiye eder.
5. Kurultay Irak Türkmenlerinin hukuklarının temin olunması istikametinde uluslar arası kamuoyu ile derin temasların kurulması, bu sahada diğer Türk Dilli devletler tarafından Türkiye’ye zaruri diplomatik-siyasi desteğin verilmesini tavsiye eder.
6. Avrupa’da yaşayan Türk dilli halkların diaspora teşkilatları arasında işbirliği ilişkilerinin genişletilmesi, bu amaçla 2007 yılının Mart ayının 9’unda Bakü şehrinde geçirilen Azerbaycan ve Türk diaspora teşkilatı liderlerinin 1. forumunun karar ve tavsiyelerinin, forumda tasdik olunmuş “Azerbaycan ve Türk diaspora teşkilatlarının birlikte faaliyet stratejisinin”, “Azerbaycan ve Türk diaspora teşkilatları liderlerinin 1. forumunun Bakü Beyannamesi”nin maddelerinden ileri gelen vazifelerin yerine getirilmesi istikametinde desteğin güçlendirilmesi, Azerbaycan ve Türk diaspora Teşkilatlarının Koordinasyon Şurası’nın faaliyetinin verimliliğinin temin edilmesi için muvafık tedbirler görülmelidir.
7. Türkye’nin Avrupa Birliği’ne üyeliği istikametinde Türk Dilli ülkeler tarafından Türkiye Cumhuriyeti’ne ve onun halkına her tür manevi-siyasi desteğin güçlendirilmesi vacib görülür.
8. Türk halklarının yaşadığı coğrafi mekanı belirten Avrasya siyasi-iktisadi birliğinin yaratılması, Gürcistan ve Tacikistan’ın bu birliğin üyesi olmasına nail olunması
9. Kurultay, Gürcistan meclisi tarafından kabul edilmiş “20. asrın 40’lı yıllarında Sovyet hakimiyeti tarafından Gürcistan’dan zorla kovulmuş şahısların geri dönüşü hakkında” kanunun icrası ile ilgili Ahıska Türklerinin Gürcistan’a geri dönüşü, geri dönüş statüsü ve vatandaşlık alınması meselelerinin halline yardım gösterilmesinde Türk Dilli Ülkelerin desteğine ihtiyaç olduğunu hesap ediyor.
10. Kurultay Türk devlet ve topluluklarına tavsiye eder ki, Gürcistan Azerbaycanlılarının Gürcistan toplumuna entegrasyonu meselesinin halline destek verilmesi, onların sorunlarının dikkat merkezine alınması sahasında muvafık iş yapılsın.
11. Kurultay iştirakçileri emindir ki, Türk Dilli devletlerin milletvekilleri tarafından Hocalı soykırımının Ermeni teröristler tarafından Azerbaycanlılara karşı yöneltilmiş kütlevi soykırım belgesi olarak tanınması meselesinin gündeme getirilmesi mühim ehemmiyet taşır.
12. Karabağ’dan sürgün edilen Türklerin insan haklarının kazanılması için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi nezdinde iddiaların gündeme getirlmesinin teşvik dilmesi
13. Kurultay, 1915 yılı hadiseleri ile ilgili “soykırım” iddialarının ifşası istikametinde Türk devlet ve toplulukları arasında işbirliği güçlendirilmesini, bu hadiseleri “soykırım” gibi tanıyan ülkeler ve uluslar arası teşkilatlarla muvafık iş yapılmasını, hadiselerin asıl mahiyetinin dünya kamuoyuna anlatılarak, objektif bilgilendirilmelerinin temin edilmesini gerekli görür. Bu iddiaların bütün Türk Dünyasının uluslar arası imajına ve milli menfaatlerine karşı yöneltildiği nazara alınarak, “soykırım” yalanlarının ifşası Türk Dilli ülkelerin dış siyasetinin öncelikleri arasına dahil edilmelidir.
14. Türk devlet ve toplulukları arasında karşılıklı ilgi ve işbirliğinin ilerletilmesi maksadı ile ortak alfabenin yaratılması sahasındaki işlerin devam ettirilmesi için muvafık kurumlar, bilimsel araştırma merkezleri ve hükümet dışı teşkilatlar tarafından tedbirlerin alınması gerekli görülür.
15. Türk Dünyası’nın İlimler Akademisi’nin oluşturulması amacı ile zorunlu tedbirlerin hayata geçirilmesi için maslahatlaşmalara başlanılmalıdır.
16. Türk Dünyası bilimsel kütüphanesinin ve elektronik versiyonunun, Türk Dünyası’na dair bütün zaruri bilgileri aks ettiren internet aktarış sisteminin oluşturulması, Türk halklarının zengin tarihinin ve medeniyetinin tebliği bakımından mühim ehemmiyet taşır.
17. Kurultay tavsiye eder ki, muvafık komisyonlar tarafından ortak “Türk Tarihi”, “Türk Edebiyatı”, “Dini Medeniyet ve Ahlak” ders kitaplarının hazırlanması ve orta öğretim okullarında eğitimin teşkili istikametinde iş yapılması
18. Türk halklarının karşısına “internet millet” olmak amacının koyulması ve bu amaca ulaşmak için bütün Türk halkları arasında karşılıklı işbirliğinin inkişaf ettirilmesi
19. Türk adları ile ilgili domain adlarının benimsenilmesi işlemi sahasında işbirliğinin genişletilmesi
20. Domain adlarının yeniden kayıt altına alınması zamanında Türk dillerinin standartlarının kayda alınması, “.turan”, “.turk” domainlerinin oluşturulması
21. Diğer devletlerin topraklarında (Rusya, Ukrayna, Moldova, Makedonya, Bulgaristan, Irak, Gürcistan) azınlık olarak öz tarihi vatanlarında yaşayan Türk halklarının ana dilinde edebiyat ve derslikler temin edilmesine, onların manevi değerlerinin, medeni ırsının korunup saklanılmasına yardımgösterilmesi Türk Dilli ülkelerin her birinin manevi borcu addedilir.
22. Türk devlet ve topluluklarının belediye kurumları tarafından tesis edilmiş Türk Dünyası Belediyeler Birliği’nin faaliyetinin kalite olarak bütünleştirilmesi, kardeş belediyeler geleneğinin inkişaf ettirilmesi, Türk Dilli ülkelerin belediyeleri arasında karşılıklı işbirliğinin genişletilmesi, idare sahasında tecrübe alış verişinin yapılması için TİKA’nın yardımı ile Türk Dünyası Belediyeler Birliği’nin ve Türk Dilli ülkelerin muvafık devlet organları tarafından “Yerli Özünü İdare Organları Kongresi” nin teşkili amacı ile hazırlık işlerine başlanılması
23. Türk Dilli ülkelerin hukuk sistemlerinin karşılıklı şekilde öğrenilmesi ve uygunlaştırılması amacı ile Türk Dilli devletler arasında genel hukuk terminolojisinin oluşturulması için hukuk sözlüğünün hazırlanması; aynı amaca hizmet edecek yüksek tahsil ocaklarının hukuk fakülteleri, mahkeme ve inzibati organlar arasında TİKA’nın yardımı ile kadro değiş tokuşunun teşkili
24. Türk devletlerinin vatandaşlarının karşılıklı seyahat, yaşayış ve iş hukukları mevzusunda kanun yapıcı organlar arasında tecrübe değiş tokuşunun yapılması ve kanun yapıcılığın uygunlaştırılması için adımlar atılması
25. Kurultay Türk Dilli devletlerin Meclis Asamblesi’nin oluşturulması fikrinin hayata geçirilmesi ile ilgili layihanın hazırlanması amacı ile Türk Dilli ülkelerin kanun yapıcı organlarının muvafık komisyonları arasında maslahatlaşmaların başlanılması tavsiye eder.
26. Kurultay emindir ki, Türk Dilli devletler arasında göç yöntemlerinin öğrenilmesi ve karşılıklı işbirliği köprülerinin kurulması için muvafık devlet organları tarafından birlikte tedbirlerin alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
27. İktisadi gelişmede dış sermayelerin önemini dikkate alarak, Türk Dilli ülkelerde dış sermaye yatırımına elverişli durumun yaratılması, Türk Dilli ülkeler arasında karşılıklı olarak pazara giriş kanunlarının sadeleştirilmesi, bu devletlerin topraklarında serbest ticaret bölgelerinin, sahibkarlık müesseselerinin oluşturulması sahasında mevcut olan bürokratik engellerin aradan kaldırılması amacı ile kanun yapıcılık sahasında düzenli reformların yapılması ve muvafık devlet organları arasında işbirliğinin genişletilmesi için tedbirlerin alınması tavsiye olunur.
28. Kurultay Türk Dilli işadamları ve sermayedarlar arasında işbirliğinin inkişaf ettirilmesi amacı ile muvafık kurumlarla küçük ve orta sermaye sahipleri arasında işbirliğinin genişletilmesi için tedbirlerin alınmasını zaruri sayar.
29. Kurultay Hazar Bölgesi’nin enerji imkanlarının kıymetlendirilmesi maksadı ile milli petrol ve doğal gaz şirketleri arasında işbirliğinin inkişaf ettirilmesi, ihracatçı ve ithalatçı ülkeler arasında enerji dehlizi olan Türkiye Cumhuriyeti’nin topraklarından geçecek olan boru hatları layihalarında işbirliğinin genişletilmesini Türk Dilli Devletlerin milli çıkarı gibi değerlendirir.
30. Kurultay, enerji amilinin dünya siyasetinde önemli etken olduğu şu aşamada petrol ve gaz üreticisi olan Türk Dilli Ülkelerin İktisadi Birliği’nin (OPEC benzeri) oluşturulması meselesine bakılmasının Türk Dünyası’nın milli çıkarları açısından çok büyük öneme sahip olduğunu düşünür
31. Türk Dili ülkelerdeki nüfuzlu ekonomi üniversitelerinde “Türk Dünyası Ekonomisi” biliminin öğretilmesi Kurultay tarafından bütün Türk devlet ve topluluklarına tavsiye edilir.
32. Türkiye Cumhuriyeti’nine turizm alanındaki tecrübesi diğer Türk Dilli ülkeler tarafından öğrenilmeli ve onun tatbiki ile ilgili tedbirler alınmalı, Türk Dilli ülkelerin turizm imkanları arttırılmalı, bu sahadaki potansiyelden daha verimli istifade edilmesi yolları aranmalıdır.
33. Kurultay hacminin dünya çapında tanınmış Türk Dilli işadamları hakkında bilgi kitapçığının hazırlanması ve yayınlanması, onların arasında iş ilişkilerinin kurulması istikametinde çalışmaların arttırılması, birlikte ekonomi forumlarının teşkilinin gerekli olduğunu düşünür ve Türk Dilli ülkeleri bu sahada tedbirler almaya çağırır.
34. Kurultay Türk Dünyası gençliğinin uyuşturucu, alkolizm ve diğer zararlı alışkanlıklardan korunması amacı ile ortak mücadele yöntemlerinin düzenlenmesi ve hayata geçirilmesinin son derece önemli olduğunu düşünür.
35. Türk Dünyası gençlerini bir araya getirebilecek gençlik etkinliklerinin ve birlikte spor olimpiyatlarının, müzik ve folklor tedbirlerinin teşkili gençlerin manevi-ahlaki değerlere uygun terbiye olunması amacı ile tahsil gençlerle iş, spor ve medeniyet sahalarında faaliyet gösteren devlet kurumları ile nüfuzlu uluslar arası teşkilatların, bu cümleden olmak üzere Birleşmiş Milletler Teşkilatı, İslam Konferansı Teşkilatı gibi kurumların muvafık yapıları ile işbirliğinin inkişaf ettirilmesi Türk Dilli devletlerin karşısında duran esas vazifelerindendir.
36. Kurultay Türk Gençler Birliği Teşkilatı’nın faaliyetinin genişletilmesi, Türk Dilli ülkelerde bu kurumun temsilciliklerinin oluşturulmasını, Türk dilli gençlerin Türk Dünyası’nın tarihi, medeniyeti, muasır hayatı, Türk Dilli devletlerin strateji geliştirme istikametlerini, uluslar arası ilişkiler sisteminde yerini detaylı bilgilendirilmesi istikametinde tedbirlerin alınmasını, bu amaç ile ilmi-pratik konferansların, tartışmaların, sempozyumların ve diğer eğitici toplantıların teşkilini tavsiye eder.
37. Türk Dilli devletlerin, gençlerle devlet organlarının Bilgilendirme Şurası’nın oluşturulması istikametinde tedbirlerin alınmasını amaca uygun görür
38. Kurultay, Türk Dilli halkların tanınmış yönetmenleri tarafından çekilmiş film ve çizgi filmlerin Türk Dilli televizyonlarda düzenli olarak gösterilmesi, Türk Dilli ülkelerin devlet ve özel film stüdyoları arasında işbirliğinin kurulması için birlikte layihaların hazırlanmasına ihtiyaç duyulduğunu düşünür.
39. “Türk Dünyası Çocuk Edebiyatı” düzeneğinin oluşturulması, Türk Dünyası’nın çocuk edebiyatı eserlerinin bütün Türk Dilli halkların dillerine çevrilmesi için muvafık devlet organları ve sosyal teşkilatları arasında çalışmalar genişletilmelidir.
40. Batı Avrupa ülkelerinde Türk medeniyet merkezlerinin oluşturulması için Türk Dilli ülkelerin dış işler ve medeniyet bakanlıkları tarafından birlikte layihanın hazırlanması tavsiye edilir.
http://www.turkgundem.net/icerik/index.php?option=com_content&task=view&id=3322&Itemid=1