4 Eylül 1919 da toplanan Sivas Kongresi; mandacılığın reddedildiği ve Cumhuriyetin temelinin atıldığı önemli bir kavşaktır.
Sivas Kongresi, Amasya Genelgesi ile milli bir kongre olarak öngörülmüştü. Erzurum Kongresi'nden sonra kongre ile ilgili çalışmalar yapılıyordu. Bu arada, Fransızlar Sivas Kongresine karşı bazı önlemler alıyordu. Fransız Binbaşı Brunot, kongrenin toplanması halinde Sivas Valisi Reşit Paşa'ya şehrin işgal edileceğini söylemişti. Hatta, Elazığ Valisi Ali Galip, kongreyi basmakla görevlendirilmişti.
Tüm engellemelere rağmen, kongre 4 Eylül 1919'da bugün lise olarak kullanılan binada saat 15:00'de toplandı. Mustafa Kemal'in Kongre başkanlığına seçilmesine kimi üyelerden itirazlar geldi. Ancak yapılan seçimde kongre başkanlığına Mustafa Kemal Paşa getirildi. Kongre ilk günlerinde, İttihat ve Terakki Cemiyeti ile ilişkisi olup olmadığını tartıştı. Daha sonra manda sorunu gündeme geldi.
Sivas Kongresi, ilk milli kongre niteliğinde olduğu için kararlar da bu doğrultuda alınmıştır.
Erzurum Kongresinde alınan kararların tümü kabul edilmiştir.
Yurtta ayrı ayrı bölgesel olarak çalışan tüm cemiyetlerin birleştirilmesi ve tek yönetim altına alınması sağlandı.
Yeni bir Temsil Heyeti oluşturuldu ve bu heyetin başına Mustafa Kemal getirildi.
SİVAS KONGRESİ KARARLARI:
1. Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür; parçalanamaz.
2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekün kendisini savunacak ve direnecektir
3. İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır.
4. Kuvay-ı Milliye'yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır.
5. Manda ve himaye kabul olunamaz
6. Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclis-i Mebusan'ın derhal toplanması mecburidir.
7. Aynı gaye ile, milli vicdandan doğan cemiyetler, "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir.
8. Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmişti..
SİVAS KONGRESİNİN ÖNEMİ:
—Kongreler dönemi kapandı.
—Misak-ı Milli esasları belirlendi.
—Heyet-i Temsiliye bütün vatanı temsil eder hale geldi.
—Milli birlik ve beraberlik büyük oranda sağlandı.
—Ulusal örgütlenme tüm vatanı kapsadı.
—Gücünü halktan alan yeni bir otorite ortaya çıktı.
—Mustafa Kemal lider olarak benimsendi.
—Erzurum Kongresi kararları ulusallaştı.
—Mondros Mütarekesi reddedildi.
—Sivas Kongresi milleti temsil eden tek kurul oldu.
—Tam bağımsızlık ve milli egemenlik ilkeleri temel prensip olarak kabul edildi.
—Mandacılık kesin olarak reddedildi.
—Kuva-yı Milliye cepheleri arasında kumanda birliği sağlandı.
Cumhuriyetin temelini atanlara minnettarız...
Başta Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere Milli Mücadele kahramanlarının ve tüm şehitlerimizin ruhları şad olsun...
Ne Mutlu Türk doğup Türk gibi yaşayana!
Saygılarımla...
Çağrıbey.
