ZİYA GÖKALP  ( 1875-1924 )





Fikirle hayat arasında dinamik bir köprü kurarak Osmanlı ülkesinin kurtarılması çarelerini arayan fikir adamı... Gerçek bir idealist... İttihat ve Terakki Fırkası’nın ideologu ve toplum düzenleyicisi...

 

1875'de Diyarbakır'da doğdu. Babası, edebiyatı seven, mahallî gazetelere başyazı yazan Mehmet Tevfik Efendi'dir. Gökalp'in asıl adı, Mehmet Ziya'dır. Yıllar sonra, Selanik'te "Genç Kalemler" dergisini yayınladığı sırada, arkadaşı Ali Canip Yöntem'in —bir yazısına— "Gökalp" takma adını kullanması, bundan sonra adını Ziya Gökalp yapmıştır.

İlk derslerini babasından aldı. Babası gibi Gökalp de, Namık Kemal hayranı olarak yetişmiştir. Diyarbakır Askerî Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra, Mülkiye İdadisi'nde okumasını sürdürdü. Kendi kendisine Fransızca öğrendi. Amcasından, Arapça ve Farsça dersler aldı. Tasavvuf felsefesini, İslâm tarihini öğrendi. 24 yaşlarında iken bir bunalım geçirdi ve tabancayı alnına dayayarak intihar etmeyi denedi. Ölmedi. Fakat ondan sonraki hayatı sürekli çalışmalar içinde geçmiştir.

MEŞRUTİYET YANLISI İDİ

Yüksek öğrenimini yapmak için İstanbul'a geldiği yıllar, Albülhamid'in saltanatı günlerine rastlıyordu. Yüksek okullarda Abdülhamit düşmanlığı moda idi. Ayrıca, Gökalp, Namık Kemal hayranı olduğu için, meşrutiyet yanlısı idi. O yıllarda kurulan İttihat ve Terakki gizli cemiyetine girdi. Bütün heyecanı ile ittihatçılığa sarıldı. Diyarbakır'daki bir arkadaşına yazdığı mektup, polisin eline geçince, okuldan çıkarıldı. Dokuz ay hapis yattıktan sonra tekrar Diyarbakır'a döndü (1898).

1908 Devrimi olunca, Diyarbakır'da "Dicle" adlı bir gazete çıkarmaya başladı. Gençleri etrafına toplayarak onları yetiştirmeye çalıştı. Bu sırada, İttihat ve Terakki Fıkrası'nın merkezi olan Selanik'te Gökalp'i genel merkez üyeliğine aldılar, ve sanat-fikir çalışmalarını  kendisine bağladılar.

«TÜRKÇELEŞMİŞ TÜRKÇE» KURALINI GETİRDİ

Ziya Gökalp, başta Ali Canip Yöntem ve Ömer Seyfettin olmak üzere genç hikâyeci ve şairleri etrafına toplayarak "Genç Kalemler" adiyle bir dergi kurdu ve ilk sayısını 11.Nisan 1911'de yayınladı. Bu dergi, Türk edebiyatında ve Türk dili tarihinde önemli görevler yapmıştır. O zamana kadar kullanılan terkipli Osmanlıca dili bırakılmış, günlük konuşma diline dönülmüştü. Yâni, Şinasi'nin başlattığı sadelik hareketi, bu kadro tarafından yeniden ele alınıyordu ve akım haline getiriliyordu.

Genç Kalemler'in sade dili, edebiyat çevrelerinde, önceleri yadırgandı. Fakat gençlik, dergiyi beğenmiş ve dili benimsemişti. Edebiyat dünyası, Osmanlıca yazanlarla Türkçe yazanlar diye ikiye bölündü. Gökalp, dil konusunda ileri gitmiyor, "Türkçelesmiş Türkçe" kuralını getiriyordu. Halkın diline geçmiş yabancı kelimeler de yazı dilinde kullanılacaklar, fakat söylendikleri gibi yazılacaklardı.

Ziya Gökalp, Genç Kalemler'de, şiir, hikâye ve romanda sade bir dil kullanılması davasının yanı başında, "Türklük" davasını da yürütüyordu. Yayınladığı bir şiirde:

"Vatan ne Türkiye'dir Türklere, ne Türkistan.

Vatan, büyük ve mûebbed bir ülkedir: Turan:"

diyordu. Turan, belli bir ülke değildi, bir idealdi. Nesillerin ruhlarını tutuşturan, gayretlerini pekiştiren, umut, sevinç, yaşamak coşkusu veren bir idealdi. Böylece sanat ve edebiyatta da yeni bir parlama oldu.

Ziya Gökalp, edebiyat ve tarih kültürünün yanı başında, kuvvetli bir felsefe ve sosyoloji kültürü ile beslenmişti. Okuduklarını, birçoklarının yaptığı gibi sadece öğrenmiş olmak için okumuyor, öğrendiklerini hayata ve memleketin ilerlemesi yolunda yapılacak devrimlere uygulamak için okuyordu. O yıllarda üç akım vardı:   Türkleşmek,      İslâmlaşmak,    çağdaşlaşmak...

İslamcılar, bütün Müslüman ülkelerin bir araya getirilmesi ile hem Müslümanların, hem Osmanlı İmparatorluğu’nun kurtulacağına inanıyorlar, bu yolda çalışıyorlardı. Çağdaşlaşmak yanlıları ise, Batıyı olduğu gibi kopye ederek Osmanlı ülkesinin uygar bir ülke olarak hayatını sürdüreceği düşüncesindeydi. Ziya Gökalp'in önderlik ettiği çağdaş Türkçülük, hem Türk unsuruna dayanıyor, hem Batı uygarlığını, İslâm ahlâkı ve Türk töreleri üstünde geliştirmeyi amaçlıyordu.

TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN ESASLARINI HAZIRLADI

İttihat  ve Terakki'nin   merkezi   Selanik'ten İstanbul'a taşınınca, Gökalp de

İstanbul'a geldi. Bir yandan, İstanbul Darülfünunu'nda(Üniversite) hocalık ediyor, bir yandan, başına topladığı sanatçı ve fikir adamlariyle çağdaş Türk toplumunu yaratmanın yollarını arıyordu. Oysa, siyasî kanaatlerini paylaştığı İttihatçılar, eskiden beri devam eden Osmanlı politikasını sürdürmekte idiler. Gökalp, bu fikir çatışmasına hiç önem vermeden Türk milliyetçiliğinin esaslarını hazırladı. İstanbul'da çıkardığı "Türk Yurdu" dergisinde, "Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak" adı altında bu üç cereyanı bilimsel açıdan inceledi. Fikirlerini, modern sosyolojiye dayatıyor, Türk toplum yapısını araştırıyor ve ayakta kalmanın tek çaresi olarak milliyetçiliği görüyordu.

Bu çalışmalarına "Türk Ocakları"nda da devam etti. Fakat Birinci Dünya Savaşı'nın patlaması, yenilgi ve İttihat ve Terakki Fırkası'nın dağılması üzerine, İngilizler İstanbul'u işgal edince, Gökalp'i, Malta'ya sürdüler. Gökalp, Malta dönüşü Diyarbakır'da çıkardığı "Küçük Mecmua"da fikirlerini yaymaya devam etti. 2. dönem B.M. Meclisi'ne Diyarbakır Milletvekili olarak katılmış ve 25 Ekim 1924'de ölmüştür. Yeri, günümüze kadar doldurulamayan bir fikir adamımız idi.

ziya gökalp osmanlının en kötü döneminde birilerinin peşine düşmemiş tam bir yüksek seciye örneğiyle Türkçülük fikrini günümüze en yakın hale getirmiştir. onun açtığı yoldan gelenler onun dileklerinide yerine getireceklerdir.TTK

Ziya Gökalp, Mustafa Kemâl Atatürk, Enver Paşa, Hüseyin Nihâl Atsız, Nejdet Sançar, İsmail Gaspıralı, Ebulfeyz Elçibey, Yusuf Akçura selâm olsun sizlere.. Sizi unutmadık, unutmayacağız. Büyük Türkçüler mekânınız Tanrı Dağı olsun!

Bu adi iftiralra Ziya Gökalp bir de şiiriyle cevap vermiş.Bir bakalım.

ALİ KEMAL'E

Ben Türküm! diyorsun, sen Türk değilsin!
Ve İslamım! diyorsun, değilsin İslam!
Ben, ne ırkım için senden vesika,
Ne de dinim için istedim ilam!

Türklüğe çalıştım sırf zevkim için,
Ummadım bu işten asla mükafat!
Bu yüzden bin türlü felaket çektim,
Hiç bir an esefle demedim: Heyhat!

Hatta ben olsaydım: Kürd, Arap, Çerkes;
İlk gayem olurdu Türk milliyeti
Çünkü Türk kuvvetli olursa, mutlak,
Kurtarır her İslam olan milleti!

Türk olsam olmasam ben Türk dostuyum,
Türk olsan olmasan sen Türk düşmanı!
Çünkü benim gayem Türkü yaşatmak,
Seninki öldürmek her yaşatanı!

Türklük, hem mefkurem, hem de kanımdır:
Sırtımdan alınmaz, çünkü kürk değil!
Türklük hadimine 'Türk değil! ' diyen
Soyca Türk olsa da 'p...tir', Türk değil

Ziya GÖKALP

18 Mayıs Cuma günü,yani bugün İlteriş Türkçüler Teşkilatı seminer faaliyetleri kapsamında Ziya Gökalp ve Türkçülük adlı semineri düzenledik.Genel hatlarıyla 'Türkçülüğün Babası' Ziya Gökalp'in hayatı ve fikirlerini birikimim ve bilgim dahilinde soydaşlarımıza aktarmaya çalıştım.Karşılılı fikri tartışmaların da yapıldığı bu seminer oldukça verimli geçti.
Katılan bütün soydaşlara teşekkür ederim.Seminer,aşağıda eklediğim yazıdaki bilgiler dahilinde verildi.




ZİYA GÖKALP'İN HAYATI


   Cumhuriyet ülküsünün yerleşmesinde ve Atatürk devrimlerinin gerçekleşmesinde düşünceleri en büyük esin kaynaklarından biri olan Ziya Gökalp,1876’da Diyarbakır’da doğdu. Asıl adı Mehmed Ziya’dır. Gökalp adı ilk kez ‘Altın Destan’ şiirinde kullandığı ÖzTürkçe takma addır. Babası il evkaf müdürlüğü,nüfus müdürlüğü,il yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunan ve ‘Diyarıbekir’ gazetesinin başyazarlığını yapan Mehmed Tevfik Efendidir.Ziya Gökalp,4 yaşında babasını yitirdi.

  Orta öğrenimini Mekteb-i Rüştiye-i Askeriye’de tamamladıktan sonra 1886’da Mekteb-i İdadi-i Mülkiye’ye girdi; ancak beş yıllık olan bu okul, kendisi son sınıftayken yedi yıla çıkarıldığı ve son sınıf öğrencilerine beş yılda bitirme olanağı tanınmadığı için 1894’te okuldan ayrıldı.

  Daha önce amcası müderris Hacı Hasib Efendi’den Arapça ve Farsça dersleri almış, yine amcasının etkisiyle İslam felsefesi ve tasavvuf konularında çalışmıştı. Lisedeyse, okul müdüründen Fransızca dersleri aldı. Birbirine karşıt bu iki eğilim, Osmanlı ülkesinde olduğu gibi genç Ziya’nın iç dünyasında da sarsıntılara, bunalımlara yol açtı. Ayrıca II.Abdülhamid baskısına direnme duyguları içinde yaşayan genç Ziya, bir ruh kargaşası içindeydi.O yıllarda İdadi’de öğrencileri üç defa ‘Padişahım çok yaşa!’ diye bağırtmak usulü vardı.Çoğu yazarlar,dördüncü sınıf öğrencisi genç Ziya’nın bir gün ’Milletim çok yaşa!’ diye bağırdığını,bu yüzden soruşturma açılmışsa da,anlayışlı yöneticilerin bu sözü ’Padişahım,milletinle çok yaşa!’ kılığına sokarak olayı örtbas ettiklerini yazmışlardır.

  Bir süre sonra yüksek öğrenim görmek için İstanbul’a gitmeye karar verdi. Ancak kendisini büyüten amcası ve dayısı, bu isteğini kabul etmeyerek, Diyarbakır’da kalmasını istediler. Aslında yeğenlerini siyasal ve toplumsal karışıklıklar ve güçlükler içindeki başkente göndermek istememeleri pek de haksız değildir. Bundan dolayı Ziya’nın bunalımları daha da arttı. Bir gün kafasına bir kurşun sıkarak canına kıymak istedi; ama kurşun kafatasında kaldı, bu nedenle ölmedi. Azrail,ileride ulu bir bilge olarak Türk milletinin hafızasında yer edecek olan Ziya Gökalp’i hayattan alamamıştı.

  1895’te İstanbul’a gitti; parasız yatılı olduğu için sınavla Baytar Mektebi’ne girdi. Ancak kültürel bunalımına da bir çare bulması gerekiyordu; bundan dolayı, o sırada tanıştığı Dr. Abdullah Cevdet’in etkisiyle, Abdülhamid yönetimine karşı gizli çalışan derneklerle bağlantı kurdu. Paris’e kaçmış olan Jön Türklerle mektuplaşmaya başladı. Son sınıfta dinlence maksatlı Diyarbakır’a gitti. Burada da rahat durmadı; yasak kitaplar okuduğu, zararlı eylemlerde bulunduğu gerekçesiyle 1898’de tutuklandı. Bir süre tutuklu kaldıktan sonra İstanbul’a, okuluna döndü. Ne var ki okula dönünce, gençleri Diyarbakır’da valiye karşı kışkırttığı konusunda ihbar bulunduğu, inceleme yapıldığı gerekçesiyle okula alınmadı. İncelemenin sonucunu bir otelde beklerken yeniden tutuklandı; on üç ay tutuklu kaldıktan sonra da 1900 yılında memleketi Diyarbakır’a sürgün edildi.

  Okulunu bitirmekten umudunu kesince, Diyarbakır Ticaret Odası’nda yazman olarak çalışmaya başladı, daha sonra Diyarbakır Vilayet İdare Meclisi yazmanlığı yaptı. Bu arada o sırada ölmüş olan amcası Hasib Bey’in kızı Vecihe Hanım’la evlendi.

   Diyarbakır’da vaktinin çoğunu okumakla ve yazmakla geçiriyordu. Bir yandan da siyasetle uğraşıyordu.İlk yazılarını, Diyarıbekir gazetesinde yayımladı. Abdülhamid karşıtı olan derneklerle de bağlantısını sürdürüyordu. Bu sırada sarayın tuttuğu İbrahim Paşa adlı bir Kürt reisinin Türklere eziyet etmesi üzerine, çevresinde topladığı gençlerle, telgrafhaneyi basıp saraya telgraf yollayarak ve bu arada halkı ayaklandırarak, İbrahim Paşa’nın kentten sürülmesini sağladı. Bu olayla ilgili olarak 1908’de Şaki İbrahim Destanı’nı yazdı.

  II.Meşrutiyet ilan edilince, 1908’de İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin Diyarbakır şubesini kurdu.1909’da Peyman gazetesini çıkardı. Siyasal ve kültürel yazılarını hem çıkardığı gazetede hem de Diyarıbekir gazetesinde sürdürdü. Hazırladığı bir raporun dikkat çekmesi üzerine, 1909’da İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin Selanik’teki kongresine Diyarbakır Temsilcisi olarak çağrıldı. 1910’da cemiyetin yönetim kurulu üyeliğine seçildi.

  1911’de Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem’le birlikte Genç Kalemler dergisinde görev aldı ve yazılar yazdı. 1912’de Ergani Sancağı Milletvekili olarak Meclis-i Mebusan’a girdi. Ancak, meclis kısa bir süre sonra kapatıldı. 1913’de Darülfünun’da yeni öğretilmeye başlanan toplumbilim dersi profesörlüğüne getirildi ve bu görevi 1919’a dek sürdürdü. Bu arada İttihad ve Terakki’deki düşünce önderliği görevini de sürdürüyor; özellikle Milli Tetebbular Mecmuası’nda yazdığı makalelerdeki düşünceler, Türkçülük hareketinin de temelini oluşturuyordu. I.Dünya Savaşı’nın zorlu günlerinde Yeni Mecmua’yı çıkarmaya başladı. Bu dergi çevresinde toplanan aydınlar Türkçülük konusunda, Cumhuriyet dönemi aydınlarını derinden etkileyecek yazılar yayımladılar.
 
   İstanbul’un işgalinden sonra,1919’da işgalci İngilizlerce tutuklandı. İttihad ve Terakki Partisi’nin yöneticileriyle birlikte Malta adasına sürüldü.1921’de Ankara Hükümeti’nin de kararlı çabalarıyla yurda döndü; bir kaç ay Ankara’da kaldıktan sonra Diyarbakır’a gitti. Burada düşünsel çabalarını sürdürdü. 1922 Haziranı’ndan, 1923 Martı’na dek; Küçük Mecmua’yı çıkardı. Aynı yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne ikinci dönem milletvekili olarak seçildi.

 Bir yıl kadar sonra hastalandı ve 25 Eylül 1924’te Uçmağa vardı.
Mezarı Sultan Mahmud türbesindedir.

ZİYA GÖKALP VE TÜRKÇÜLÜK

 Fikir tarihimizde birinci plânda yer alan şahsiyetler arasında Ziya Gökalp'in özel bir yeri vardır. Gökalp, üstün tarih ve edebiyat bilgisinin yanı sıra çok iyi bir toplumbilimcidir ve Türkiye’nin ilk toplumbilim profesörü ünvanını taşımaktadır. Öz Türk Yurdu Diyarbakır’ın evladı Gökalp’i Türk Fikir Tarihi’nde bu kadar önemli kılan, Türklük için yapmış olduğu hizmetlerdir.

 Ziya Gökalp’in Türklüğe yaptığı en büyük hizmet, Türkçülük alanındadır. Kendisine daha sonraları bu özelliğinden dolayı ‘Türkçülüğün Babası’ yakıştırması yapılmıştır. Tarihinin eski devirlerinden beri mevcudiyeti kesin olan ancak Tanzimat’tan sonraki devirlerde deyim yerindeyse kendini bulan Türkçülük Hareketini sistemleştiren ve düzene koyan Ziya Gökalp’tir. En önemli eseri Türkçülüğü programa bağladığı Türkçülüğün Esasları adlı eseridir.

 Gökalp, Türklük meselesini bu şekilde ortaya koyduktan sonra, milletimizin bu tek ülküsünün ne olacağım tespite çalışmıştır. Gökalp’e göre, Türk Ülküsü’nü yakın ve uzak ülkü olmak üzere ikiye ayırmak gerekir. Yakın ülkümüz, Oğuz Birliği’dir. Çünkü, kültürce birleşmeleri en kolay olan Türkler, Oğuz Türkleridir. Türkiye Türkleri’nden başka Azerbaycan, İran ve Harzem ülkelerinin Türkleri de Oğuz boyundandır.
 Bu bakımdan, Türkçülüğün yakın ülküsü bu boydan olan Türklerin birleşmesi, yani Oğuz birliği veya Türkmen birliğidir.

 Uzak ülkümüz ise Turan'dır. Turan Ülküsü, Turanlı kavimlerin birleşmesiyle meydana gelecek bir kavimler karışımı değil, sadece Türkler’in Birliği’dir.

 Turan Ülküsü, bugün için bir hayal gibi görünmekle beraber, tarihte bir gerçektir. Çünkü Türkler tarihte birkaç kere birleşmişlerdir. Hayal kuramayan ve idealleri doğrultusunda bir arpa boyu yol alamayan milletlerin sonları da hep hazin olmuştur.

 Gökalp; Türkçülük akımının en büyük temsilcisi sıfatıyla Türk düşünce ve siyaset hayatını kuvvetle etkilemiş, Milli Edebiyat akımı içinde verdiği eserlerle Türk edebiyatının biçim ve dil yönünden yenileşmesini sağlamıştır. Yazdığı halk hikayeleri ve şiirler; Türkçü fikir yapısının hem öğretici nitelikli hem de edebi açıdan kuvvetli yapıtlardır. Dilde sadeleşme hareketlerinin öncüleri arasında yer alan Gökalp, milli duyguları, tarih bilincini, bilime ve tekniğe değer veren düşünceyi her şeyin üstünde tutan şiirleriyle çevresini geniş ölçüde etkilemiştir.

 İlk şiirlerini aruzla yazan Gökalp’in şair olarak verimine bakıldığında, onun şiiri yalnızca düşüncelerini yayma aracı olarak gördüğü, bu nedenle de yazdıklarının manzumeden öteye gitmediği söylenebilir. Ancak, şiire bu bakış açısını da bilinçli olarak seçmiştir. Kendi ifadesiyle:

‘Şuur devrinde şiir susar, şiir devrinde şuur seyirci kalır. İçinde bulunduğumuz zaman, galiba birinci devreye aittir: Şairler müzlerinden uzak düşmüş, vezinle şuurlu müteşairler eline geçmiş… Bu hali, çocukların hayatında da görürüz: Ders saatleri arasında oyun araları var... Aynı zamanda çocuk terbiyesinde bir takım dersler oyun tarzında verilir; Bunun gibi halk terbiyesinde de bazı fikirlerin vezin kisvesinde arz edilmesi fena mı olur?’

Gökalp’in ifadesinden de anlaşılacağı üzere o şiiri düşüncesini kitlelere yaymak amacıyla kullanmıştır.

 Ziya Gökalp, bilimsel alanda da ilk toplumbilimcimizdir. Üniversitede ilk toplumbilim dersi veren müderristir. Kendisini bu yönde en çok, Emile Durkheim’ın toplumbilim anlayışı etkilemiştir. Gökalp’e göre toplumsal olguların yorumlanmasında ve açıklanmasında iki toplumbilim sistemi vardır. Bunlar tarihsel maddecilik ve toplumsal ülkücülüktür. Bunlardan birincisi Karl Marx tarafından, ikincisi Emile Durkheim tarafından ortaya atıldı. Ziya Gökalp, Türk milletine uygun olarak Emile Durkheim’ın sistemini benimsemiştir. Çünkü ona göre sınıf bilinci, ulusal bilinçten sonra ortaya çıkar; bu nedenle Marx’ın toplumbilimi, Osmanlı ülkesi için geçerli değildir. Yine ona göre, önce Türkoğlu’na neden Osmanlı olmadığını, neden Türk olduğunu anlatmak, dilden inanca, ekonomiden aile yaşamına dek binlerce yılda ortaya çıkan bilinç birikiminin, toplumsal yaşamda yeniden egemen olmasını sağlamak gerekir.

 Gökalp’i her devirde tehlike olarak gören ve ona her fırsatta iftira atan çevreler her zaman olmuştur. Gökalp düşmanlığını, Türk ve Türkçülük düşmanlığı ile aynı kefeye koymak gerekir. Türk’ün kendini bulmasından korkan şer odakları, Türklüğü çoğu zaman ulu bilgelerine iftira atarak yıpratmaya çalışmışlardır. Bu çaşıtlardan en iyi örneği Ali Kemal olarak gösterebiliriz. Gökalp’e Farsi bir kavmi yakıştırmış olan Ali Kemal’e en güzel cevabı yine Ziya Gökalp vermiştir:

Ali Kemal'e

Ben Türküm! diyorsun, sen Türk değilsin!
Ve İslamım! diyorsun, değilsin İslam!
Ben, ne ırkım için senden vesika,
Ne de dinim için istedim ilam!

Türklüğe çalıştım sırf zevkim için,
Ummadım bu işten asla mükafat!
Bu yüzden bin türlü felaket çektim,
Hiç bir an esefle demedim: Heyhat!

Hatta ben olsaydım: Kürd, Arap, Çerkes;
İlk gayem olurdu Türk milliyeti
Çünkü Türk kuvvetli olursa, mutlak,
Kurtarır her İslam olan milleti!

Türk olsam olmasam ben Türk dostuyum,
Türk olsan olmasan sen Türk düşmanı!
Çünkü benim gayem Türkü yaşatmak,
Seninki öldürmek her yaşatanı!

Türklük, hem mefkurem, hem de kanımdır:
Sırtımdan alınmaz, çünkü kürk değil!
Türklük hadimine 'Türk değil! ' diyen
Soyca Türk olsa da 'p...tir', Türk değil! .

 
Sonuç olarak Gökalp’i tam manasıyla anlatsak ansiklopedilere sığmaz. Bu büyük Türkçüyü Türk milleti hiçbir zaman unutmayacak ve daima hatırlayacaktır.

YAPITLARI

ŞİİR: Şaki İbrahim Destanı(1908), Kızıl Elma(1917) , Yeni Hayat(1918) , Altın Işık(1923) ,

BİLİMSEL YAPIT VE DENEMELERİ: İlm-i İçtima Dersleri(1913), İlm-i İçtima-ı Dini(1913), İlm-i İçtima-ı Hukuki(1914), Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak(1918), Türkçülüğün Esasları(1923), Türk Töresi(1923), Doğru Yol(1923), Türk Medeniyeti Tarihi(1925)

----------------------------------------------------------------------------------------------------
ALTIN DESTAN

Sürüden koyunlar hep takım takım
Ayrılmış,sürüde kalmamış bakım,
Asmanın üzümü dağılmış,salkım
Olmak ister,fakat bagban nerede?
Gideyim arayım,çoban nerede?..

Yüce dağlar çökmüş,belleri kalmış,
Çoşkun ırmakların selleri kalmış,
Hanlar yok meydanda elleri kalmış,
Düşenler çok ama,kalkan nerde?
Gideyim arayım,Hakan nerde?..

Türk yurdu uykuda,ey düşman sakın!
Uyuyan ülkeye yapılmaz akın,
Tanyeri ağardı,yiğitler kalkın!
Bakın yurt ne halde,vatan nerede?
Gideyim arayım,yatan nerede?..

Herkesin gözünde vatan özyurdu,
Serhaddin düşmenı,derenin kurdu,
Yad iller Turan'da hanlıklar kurdu,
Turan'da yadları koğan nerede?
Gideyim arayım,Oğan nerde?..

Sandım gençlik doğar,baktım Mart olmuş,
Gittim ili gezdim,genci kart olmuş,
Kimi Kırgız,Kazan,Kimi Sart olmuş,
Dedim yahşiler çok,yaman nerede?
Gideyim arayım,Şaman nerede?..

Tiginler köy beyi,ağalar çoban
Adsız'lar yalancı birer kahraman,
İçinde görmedim maksadı duyan
Yasanın emrine uyan nerede?
Gideyim arayım,duyan nerede?

Uygurlar uyuşuk,Türkmenler aylak,
Ne kışlak sevinçli,ne güler yaylak,
Arslanlar yurdunda barınır çaylak,
Atilla,Timuçin,Gürkan nerede?
Gideyim arayım,Türkan nerede?..

Kaşgar,Delhi,Pekin,İstanbul,Kazan,
Bu beş yerde vardı beş büyük hakan,
Sarı,Kızıl,Gökhan,Akhan,Karahan
-Hepsinin üstünde parladı İlhan-
Akhan'dan gayrisi,il...Han nerede?
Gideyim arayım,İlhan nerede?..

Kırım nerde kaldı,kafkas ne oldu?
Kazan'dan Tibet'e kadar rus doldu,
Hıtay'da analar saçını yoldu,
Şen yurtlar nerde,viran nerede,
Gideyim arayım,İran nerede?...

Yayların kirişi urgana dönmüş,
Şahin yuvasında doğana dönmüş,
Türk yurdu soyulmuş soğana dönmüş,
Kılıç satır olmuş,takan nerede?
Gideyim arayım kalkan nerede?...

Soy atlar küçülmüş,olmuş kurada,
Alpler kız ardında birer hovarda,
Sancağı unuttuk hangi diyarda,
Altun otağ,altun kazan nerede?..
Gideyim arayım,yazan nerede?..

Başları ağarmış ihtiyar dağlar,
Anar eski günü,sel döker,çağlar,
Kırlangıç ah çeker,güvercin ağlar,
Uzak bir ses sorar,Turan nerede?
Gideyim arayım,soran nerede?..

Yüce Türk Tanrısı,gönder bir yalvaç,
Sürüne baş olsun,yasama dilmaç,
Türklüğe bir yeni Turfan nuru saç,
Anlasın Türk,milli irfan nerede?
Gideyim arayım,turfan nerede?...

Ulusun içine girsin her oymak,
Beş ulus budun'da birleşsin çabucak,
Uygur,Kalaç,Karluk,Kungu,Kıpçak,
-Türk yurdu bir olsun,kalmasın kaçak-
Çıksınlar meydana,meydan nerede?
Gideyim arayım,meydan nerede?...

Kurultay toplanıp Tanrıdağı'nda,
İlhan tahta çıksın Elmadağı'nda,
Beyler solda dursun,Hanlar sağında,
-Sevmek günah değil,sevinç çağında-
Görünce toplanmış hanân nerede?
Gideyim arayım,canan nerede?...

Altundağ'a kursun İlhan otağı,
Taşları elmastır,yakut toprağı,
Han'lara kımızla sunsun ayağı,
-Taç giyme resminin kalmam uzağı-
Sorup öğrenince,Divan nerede?
Gideyim arayım,kervan nerede?..

Oğuz Han bayramı baharda olsun,
Otağlar,çadırlar çiçekle dolsun,
Genç kızlar oynasın,yiğitler solsun,
Bir aşık bayılmış,derman nerede?
Gideyim arayım,Lokman nerede?...

Türk destanı yazmak hatıra gelmemiş,
Yasanın sözleri satıra gelmemiş,
Tarihe deryadan katra gelmemiş,
Şairler sordular,hocan nerede?
Gideyim,sorayım,o can nerede?...

Kırklar karar verdi,yediler,üçler,
Oldular kılavuz,kalmadı göçler,
Yarın ilhan çıkar,alınır öçler,
İlhan tacı boşta,alan nerede?
Gideyim arayım,aslan nerede?...

Gündüzlerden sapan geceyi bilir,
Bilmeksizin tapan her şeyi bilir,
Bilen yapmaz,yapan pek iyi bilir,
Erenler yolu bu,varan nerede?
Gideyim arayım,yâran nerede?...